Światowy Dzień DNA: Leczenie refundowane, ale niedostępne. Wspólny front w sprawie nowoczesnej diagnostyki onkologicznej

25 kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień DNA. Postęp naukowy pozwala na wykorzystanie naszych genów w diagnozowaniu nowotworów. A tylko prawidłowo zdiagnozowany pacjent ma szansę na efektywne leczenie. W przeciwnym wypadku nawet najlepsze i kosztochłonne terapie mogą się okazać nieskuteczne tylko dlatego, że w związku z brakiem odpowiedniej diagnostyki, nie zostały właściwie dobrane.

Środowiska pacjentów, klinicystów i ekspertów systemowych nigdy nie były tak skonsolidowane – a ich głos w sprawie dostępu nowoczesnej diagnostyki onkologicznej nigdy nie był tak spójny. Przekaz jest jasny: „nowoczesna onkologia i medycyna personalizowana nie istnieją bez innowacyjnych metod diagnostycznych”.

Lepsze dla pacjentów, tańsze dla systemu

W marcu Przewodnicząca Zespołu Parlamentarnego ds. Profilaktyki Nowotworowej „Rak Stop” Katarzyna Piekarska zainaugurowała dyskusję o dostępie do diagnostyki onkologicznej. Klinicyści, genetycy, koderzy medyczni apelowali o włączenie kompleksowego profilowania genomowego do koszyka świadczeń gwarantowanych. Podnieśli też kwestie dostępu do diagnostyki onkologicznej wykorzystującej metodę sekwencjonowania nowej generacji (NGS). Organizacje pacjenckie sygnalizowały z kolei, że pacjenci mają dostęp do tej technologii, ale większość wyłącznie w trybie szpitalnym. Aby pobrać krew, potrzebną do wykonania badania genetyczne z materiału świeżego, pacjent musi być hospitalizowany, co nie ma uzasadnienia ani klinicznego ani ekonomicznego i przez tę zawiłość często nie dochodzi do skutku.

Ogólnopolska Federacja Onkologiczna zaapelowała, więc do resortu zdrowia o rozliczanie badań molekularnych (NGS) wykonywanych z krwi w trybie ambulatoryjnym. Rozwiązanie to jest nie tylko najwygodniejsze dla pacjenta, który nie musi poddawać się hospitalizacji, ale również bardziej oszczędne dla systemu. Jest też zgodne z ministerialną ideą odwracania piramidy świadczeń i odciążania szpitali z kosztownych procedur.

Jak podkreśla Dr Michał Chrobot, Prezes Polskiego Towarzystwa Koderów Medycznych: przerzucenie badań genetycznych do trybu ambulatoryjnego znacząco obniży wydatki NFZ na pobyty pacjentów w szpitalu, bo tylko poprzez te pobyty można sfinansować badania genetyczne w onkologii. Prezes PTKM przygotował również propozycję zmian zapisów załączników do Zarządzenia Prezesa NFZ, będących niejako gotową propozycją priorytetowych zmian rozwiązujących w prosty sposób ten ważny aspekt. Wraz z poparciem Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej i Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej przesłał je do Ministerstwa Zdrowia. Niestety jego perspektywa została obecnie bez odpowiedzi.

Pacjenci apelują

Problem wykonywania badań genetycznych zauważają też oddolnie pacjenci, którzy stworzyli petycję skierowaną do Ministerstwa Zdrowia. Jej inicjatorem jest Lidia Dyndor działająca w sieci pod nazwą „OnkoFitka Lidka”, gdzie na co dzień edukuje i wspiera merytorycznie kobiety ze zdiagnozowanym rakiem piersi. Zachęcam do szerokiego poparcia petycji. Chcemy, aby każdy pacjent z diagnozą raka piersi mógł być skierowany od razu na badanie genetyczne metodą NGS przynajmniej w genach BRCA 1/2 – dodaje internetowa edukatorka.

Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje coraz więcej nowoczesnych terapii onkologicznych. Niektórzy eksperci już teraz twierdzą, że Polska dorównała do europejskiego standardu leczenia nowotworów. Rzeczywistość jest jednak taka, że choć polscy pacjenci mają dostęp do nowoczesnego leczenia, to nie mogą z niego optymalnie skorzystać. Problemem jest też finansowanie nowoczesnych narzędzi diagnostycznych. Obecnie pacjenci i klinicyści czekają na możliwość wykorzystania kompleksowego profilowania genomowego (CGP). Od czasu złożenia świadczenia do Ministerstwa Zdrowia minęły już prawie dwa lata. Pozytywnie oceniła je również AOTMiT.

Pacjenci i eksperci zamierzają działać wspólnie na rzecz poprawy dostępności do diagnostyki. Mają argumenty medyczne i ekonomiczne. Czy Ministerstwo Zdrowia podejmie odpowiednie kroki umożliwiające pacjentom skorzystanie z innowacyjnych metod? Na końcu ścieżki na dostępność do badań czekają właśnie pacjenci.

Petycja zostanie uroczyście zainaugurowana już w 25.04 w "Światowy Dzień DNA”.